خون جوانان ما در قندوز «بی‌هدف» جاری شده‌ است!

روشن است که پاکستانی‌ها در بحران اوضاع قندوز نقش اساسی دارند. بحرانی شدن شمال کشور منجر به تقویت بیشتر جایگاه پاکستان در منطقه می‌شود. روسیه و چین از بی‌ثباتی شمال کشور رنج فراوانی می‌برند. گسترش افراط‌گرایی در شمال افغانستان و آسیای میانه خطرهای کلانی را متوجه‌ روسیه و چین می‌سازد. چین از قدرت تاثیر گذاری بر اسلام‌آباد بهره‌مند است. اسلام‌آباد از همگرایی استراتژیک مسکو و دهلی جدید به‌خوبی باخبر است. به این ترتیب مسکو و پیکنک می‌توانند نقش مهمی در ایجاد ثبات در شمال افغانستان داشته باشند.

گروه‌هایی که در شمال افغانستان می‌جنگند از دهلیز استراتژیک آی‌اس‌آی عبور می‌کنند. راهی دیگری برای عبور از این گذرگاه وجود ندارد. دولت‌های خلیج که تاثیر زیادی بر پاکستان دارند از بی‌ثباتی آسیای میانه که یکی از مهم‌ترین منابع نفتی است، بدشان نمی‌آید. از این رو می‌توان نتیجه گرفت که جنگ قندز، جنگ مهم استراتژیک است و نیاز به برنامه سازنده‌ استراتژیک دارد.

نکته‌ مهم دیگر در جنگ قندز موضع بی‌ثبات سیاسی دولت در کابل است. رهبران دولت وحدت ملی دیدگاه مشترک و استراتژی پایدار در پیوند به اوضاع شمال ندارند. گروهی از دست‌اندرکاران دولت بسان دولت‌های خلیج فارس از ادامه جنگ در شمال افغانستان خوشنود هستند.

ادامه این جنگ منابع فکری گروه‌های قبیله‌گرا و شوونیست را تغذیه می‌کند. این گروه‌ها بر شورای امنیت که رییس جمهور در راس آن قرار دارد اثرهای کلانی دارند. از سوی دیگر گرایش‌های مستقلانه‌ برخی از رهبران حکومت‌های محلی در ولایت های شمال، زنجیره‌ استمرار ساختاری را درنوردیده است. این حالت سبب شده است که حتی برخی از کاخ‌نشینان دولتی در بی‌ثبات سازی شمال دست داشته باشند.

حالا هر دو فاکتور خارجی و داخلی دستی به‌هم داده که وضعیت شمال و به‌ویژه قندوز را که نسبت به‌همه ولایت های شمالی آسیب‌پذیر تر است، به‌ بحران کشانده اند.

نخست، باید ارگ و کاخ سپیدار پس‌منظر مشترک سیاسی خویش‌ را پیرامون وضعیت سیاسی، اجتماعی و اقتصادی شمال تعریف و تعیین کنند.
دوم، زنجیره‌ هم‌گرایی استراتژیک میان شمال و کابل استحکام یابد.
سوم، سیاست سازنده‌ اجتماعی با درنظرداشت و رعایت حقوق همسان گروه‌های اتنیکی در شمال افغانستان بدون دست‌کاری‌های سیاسی بویژه حامیان آی‌آس‌ای راه اندازی شود.
چهارم، برنامه‌ مستمر استراتژیک در حمایت نیرو‌های هوایی و زمینی جامعه بین‌المللی در شمال افغانستان طرح‌ریزی شود.
پنجم دولت افغانستان باید دیپلوماسی فعالی را با مسکو و پیکنگ و سازمان‌های منطقه‌ای از جمله اتحادیه‌ دولت‌های مشترک‌المنافغ و سازمان همکاری‌های شانگ‌های راه اندازی نماید.

تا زمانیکه به این دو متغیر اساسی توجه نشود، خون جوانان ما بصورت بی‌هدف ریخته خواهد شد.